Why Publy?
์์ ํฌ์คํ ์์ ์ญ๊ธฐํ์ ๋ํด ์์๋ณด์๋ค. ์ด์ ๋ด ์ฐจ๋ก๋ค. ์ ์ฉํ๊ณ ์ ์๊ณ ์๋ ์๋น์ค๋ฅผ, ์ด์ฉ์์ ๊ด์ ์ ๋์ด์ ๊ธฐํ์์ ๊ด์ ์ผ๋ก ์ญ๊ธฐํํด๋ณด๊ณ ์ ํ๋ค. ๋ฐ๋ก '์ผํ๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ฝํ ์ธ ํ๋ซํผ, ํผ๋ธ๋ฆฌ'๋ฅผ ํํค์ณ๋ณด๊ณ ์ ํ๋ค. ๋ฒ์จ ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ตฌ๋ ํ์ง 1๋ ์ฏค ์ง๋ฌ๋ค. ์๋ ์ ๊ณต๊ฐ๋์์ธ์คํ๋์ค์์ ์ผํ ๋, ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ฅผ ํตํด ๋ธ๋๋ฉ๊ณผ ๋ง์ผํ ์ ๋ํ ์ฝํ ์ธ ๋ค์ ๋ณด๋ฉฐ ์๋ก์ด ์ธ์์ ์ฟ๋ณผ ์ ์์๋ค. ์๋ง ๊ทธ๋ ์ด๋ฐ ๊ณผ์ ๋ค์ด ์์๋ค๋ฉด ์ง๊ธ์ ๋๋ ์์์์ง ๋ชจ๋ฅธ๋ค. ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฒ์ ๊ตฌ๋ ํ๊ธฐ ์์ํ์ ๋์ ๊ฐ๋์ ์์ง๋ ์์ง ๋ชปํ๋ค. ๋๊บผ์ด ์ฑ ๋ค์ ํต์ฌ๋ง ๋ฝ์์ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ํํ ์ ์๋๋ก, ์ก์ง์ฒ๋ผ ๋ค์ ์๋ํ ํด์ฃผ๋ ๊ฒ๋ค์ด ์ ์ ํ์๋ค. ๊ฐ๋ ํผ๋ธ๋ฆฌ ์ฝํ ์ธ ์ ์ง์ ๋ํด ์๋ฌธ์ ์ ๊ธฐํ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ฐํน ์์๊ธด ํ๋, ๋๋ ์ง๊ธ๋ ์ธ์ฌ์ดํธ๊ฐ ํ์ํ ๋๋, ๋ญ๊ฐ ์์ฆ ํธ๋ ๋๋ฅผ ์๊ณ ์ถ์ ๋, ๋ณ ์ผ ์์ ๋ ์์๋ก ๋ค์ด๊ฐ์ ๋ณด๊ณคํ๋ค. ์ต๊ทผ์๋ ์ ๊ท ์๋น์ค ํผ๋ธ๋ฆฌ ๋ด์ค๋ฅผ ๋ฐ์นญํ๋ค. ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ์ ์ฌํ ํ๋ซํผ๋ค๋ ๊ทธ ์ฌ์ด ๋ง์ด ํ์ํ๋๋ฐ, Publy ์ญ๊ธฐํ๋ถํฐ ์์ํด๋ณด๋๋ก ํ๊ฒ ๋ค. 1๋จ๊ณ: ๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ ํ์ , 2๋จ๊ณ: ํต์ฌ ๋ก์ง ๋ถ์, 3๋จ๊ณ: ๊ธฐ์ ์ ๋ชฉํ ๋ถ์์ด ์๋๋ฐ, 1๋จ๊ณ๋ถํฐ ์ด ํฌ์คํ ์์ ์งํํด๋ณด๋๋ก ํ๊ฒ ๋ค.
์ญ๊ธฐํ 1๋จ๊ณ: ๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ ํ์
: ์๋น์ค๋ฅผ ์ ํํ๊ณ ์๋น์ค ๊ตฌ์กฐ์ ์์ต ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ํ์ ํ๋ค.
(์ญ๊ธฐํ์ ์งํํ ๋ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ๊ฒ์ '๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์ค'์ ์ธ์ธ ์ ์์ด์ผ ํ๋๋ฐ, '๋ฐ์ดํฐ์ ํ๋ฆ'์ ์ดํดํ๊ณ ๋์ ๋ณด์ด๋ UI ๋๋จธ์ UX, IT ์์คํ , ๋น์ฆ๋์ค ์ ์ฑ ์ ํ์ ํด์ผ ํ๋ค.)
1) ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ์๋น์ค ๊ตฌ์กฐ
ํผ๋ธ๋ฆฌ์์ ์์ฒด ๋ฐํํ 'ํผ๋ธ๋ฆฌ'์ ๋ํ ์ฝํ ์ธ ์, ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ๋ฐ์๋ น CEO๊ฐ ์ง์ ๋ฐํํ ์์ ์ฝํ ์ธ ๋ฑ์ ์ดํด๋ณด๋ฉฐ ํผ๋ธ๋ฆฌ์ BM๊ณผ ๋น์ฆ๋์ค ์ด์๋ค์ ํ์ ํด๋๊ฐ๋ค. ํนํ ๋ค์์ ์์๋ค์ ๋ณด๋ฉฐ ํผ๋ธ๋ฆฌ๊ฐ ์ด๋ค ๊ด์ ์ผ๋ก ์ฑ์ฅํด์๋์ง ์ดํดํ๋๋ฐ ๋์์ ๋ฐ์ ์ ์์๋ค.
๊ธฐ์กด ๋ฏธ๋์ด/์ ๋๋ฆฌ์ฆ์ ๋ํ ๋ฐ์๋ น CEO์ ์๊ฐ์ ์ฟ๋ณด๋ฉฐ, ํผ๋ธ๋ฆฌ๊ฐ ์ด๋ค ๊ฒ์ ๋น์ฆ๋์ค์ ํต์ฌ์ผ๋ก ์ผ๊ณ ์๋์ง๋ฅผ ํ์ ํ ์ ์์๋ค. ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ์กด์ ๋ฏธ๋์ด/์ ๋๋ฆฌ์ฆ ์ธ๊ณ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๋ฉฐ ์๋ก์ด ๋น์ฆ๋์ค ๊ธฐํ๋ฅผ ๋ง๋ค์ด ๊ฐ๊ณ ์ ํ๋ ์คํํธ์ ์ด๋ค. ๊ธฐ์กด์ ์ธ๋ก ์ฌ(์ ๋ฌธ/๋ฐฉ์ก)์ ์ดํด๊ด๊ณ์๋ ๋ฌด๋ฃ๋ก ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ์๋นํ๋ User์ ์์ต์ฐฝ์ถ์ ์ง๊ฒฐ๋๋ ๊ด๊ณ ์ฃผ๋ค์ด ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ ๋ด์์๋, ๊ธฐ์ ์ด ๋น์ฐํ ๋์ ๋ด๋ Payer์ ์ง์คํ๊ฒ ๋๊ณ User๊ฐ ์ํ๋ ์ฝํ ์ธ ์๋ ์ํํด์ง ์๋ฐ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ค ๋ณด๋ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ํ๋ ์ฝํ ์ธ ์๋ ๋ฉ์ด์ง๊ณ ์ฌ์ฉ์์ ์์๋ ์ ์ ์ค์ด๋ค ์๋ฐ์ ์๋ค. ์ด๋ค BM ์์ฒด์ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค.
-ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ ์ด๋ฌํ ๊ธฐ์กด ๋ฏธ๋์ด/ ์ ๋๋ฆฌ์ฆ BM์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ User๊ฐ Payer๊ฐ ๋ ์ ์๋๋ก '์ฌ์ฉ์ ์ค์ฌ'์ผ๋ก ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ํ๋งคํ๊ณ ์ ํ๋ค.
-๊ทธ๋ ๊ฒ 2015๋ ๋ฑ์ฅํ ํผ๋ธ๋ฆฌ๋, ํฌ๋ผ์ฐ๋ํ๋ฉ์ผ๋ก ์ ๋ฃ ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ํ๋์ฉ ๊ธฐํํด์ ํ๋งคํ๋ ๋ชจ๋ธ์ด์๋ค. ์ด๋ ์๋น์์๊ฒ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฐ์น๋ '์ฝ๊ณ ์ถ์๋ ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ๋์งํธ๋ก ์์ ํ ์ ์๋ค'๋ ์ ์ด์๊ณ , ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ์ผ์ '์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ์ ๋ง๋ค์ด์ ๋ง์ด ํ๋ ๊ฒ'์ด์๋ค. ํฌ๋ผ์ฐ๋ ํ๋ฉ์ ๋ฆฌ์๋๋ก ์ฝํ ์ธ ์ ์ ์์์ ๋ง๋จ๊ณผ ๊ฐ์ ์คํ๋ผ์ธ ์ํ๋ ๊ฐ์ด ํ์๋ค.
-์ดํ ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ ์ฝํ ์ธ ์ ๋ฐ๋ผ ๋๋ฐ ๋๋ ์ชฝ๋ฐ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฆฌ๋ 'ํฅํ ๋น์ฆ๋์ค'์ ์์ฑ์ ๋ฒ์ด๋๊ณ ์ ํ๋ค. ์์ฝ ๊ตฌ๋งค ํ๋ก์ ํธ๋ฅผ 100๊ฐ ๋๊ฒ ํ๋ฉด์ ์์ ์ฝํ ์ธ ๊ธฐํ ๋ ธํ์ฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก, 2017๋ ์๋ธ์คํฌ๋ฆฝ์ (Subscription)์ ๋ฒ ํ ํ ์คํธ ์ฑ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ฒ์ ๋์ ํ๊ธฐ ์์ํ๋ค. 'ํฌ๋ผ์ฐ๋ ํ๋ฉ์ผ๋ก ๋ง๋ ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ๋ชจ๋ ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ์ 2๋ง 1900์์ ๋ณผ ์ ์๋ค'๋ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ์๋น์์๊ฒ ์ ๊ณตํ๋ค.
-์ ์์๊ฒ๋ ๋งค์ ์ธ์ธ๊ฐ ์ง๊ธ๋๋๋ฐ, ํ ๋ฌ ๋์ ํด๋น ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ์ฝ์ ์ด ๋ ์์ ๋ ์๊ฐ ๋ช ๊ฐ์ ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ์ฝ์๋์ง ๋ฑ์ ์ด๋ ์ ์ ์จ ํฉ๊ณ๋ฅผ ๋งค์ ์ ์ฐํ๋ ์์คํ ์ด๋ค. ๋ฉค๋ฒ์ญ ๊ตฌ๋ ์๊ฐ ๋์ด๋ ์๋ก ์ ์์๊ฒ ๋ ๋ง์ ์์ต์ด ๋์๊ฐ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ค.
์ ๋ฆฌํด๋ณด๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์๊ฐ๋ค์ ์์๋ฃ ๊ณต์ | ๋ฉค๋ฒ์ญ ์ด์ฉ๋ฃ X ์์ต ๋ฐฐ๋ถ๋ฅ X ์ด๋ ์ ์ ์จ *์ถํ์ฌ ์ธ์ธ ๋๋น ๋์ ๋น์จ๋ก ์ ์์ ๋ฉค๋ฒ์ญ ์์ต ๋ถ๋ฐฐ* ex. ํผ๋ธ๋ฆฌ ๋ฉค๋ฒ์ญ ๊ณ ๊ฐ์ A์จ์ B์จ ๋ ๋ช ์ ๋๋ค. ์ด๋ฒ ๋ฌ A์จ๊ฐ ํผ๋ธ๋ฆฌ์์ ์ฝ์ 10๊ฐ์ ์ฝํ ์ธ ์ค์๋ 2๊ฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ B์จ๊ฐ ์ฝ์ 4๊ฐ์ ์ฝํ ์ธ ์ค์๋ 3๊ฐ๊ฐ ๊น ์๊ฐ์ ๊ธ์ด์์ด์. ์ด ๊ฒฝ์ฐ ๊น ์๊ฐ๋ ์ด๋ฒ ๋ฌ์ ์๋์ ๊ฐ์ด ์ ์ฐ์ ๋ฐ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ๊น ์๊ฐ์ ๋ฉค๋ฒ์ญ ์ ์ฐ ๊ธ์ก = (A์จ์ ๋ฉค๋ฒ์ญ ์ด์ฉ๋ฃ x ์์ต ๋ฐฐ๋ถ์จ x 2/10) + (B์จ์ ๋ฉค๋ฒ์ญ ์ด์ฉ๋ฃ x ์์ต ๋ฐฐ๋ถ์จ x 3/4) |
||
1๊ฐ์ ๋ฉค๋ฒ์ญ ์ด์ฉ๋ฃ | 21,900์ | ||
6๊ฐ์ ๋ฉค๋ฒ์ญ ์ด์ฉ๋ฃ | 109,500์ | ํด์งํ์ง ์๋ ํ, 6๊ฐ์๋ง๋ค/12๊ฐ์๋ง๋ค ์๋ ๊ฒฐ์ ๋๋ ์์คํ ์ด๋ค. | |
12๊ฐ์ ๋ฉค๋ฒ์ญ ์ด์ฉ๋ฃ | 197,100์ | ||
์ฌ๋ฌ๋ช ์ด ๊ณต๋์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ '๋ฒ์ธ ๋ฉค๋ฒ์ญ' | 3๊ฐ์/6๊ฐ์/12์๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ค. ๋ฉค๋ฒ์ญ์ ๋ง์ด ๊ตฌ๋งคํ ์๋ก ๋ ๋ง์ด ํ ์ธํด์ค๋ค. (1๊ฐ์ ์ ๊ฐ 21,900์, ์ต๋ ํ ์ธ์จ 56%) *ํ๋จ ์ด๋ฏธ์ง ์ฐธ์กฐ |
๋ฒ์ธ ๋ฉค๋ฒ์ญ์ ํตํด ์์ทจํ ๊ตฌ๋ ๋ฃ๋ ์ผ์ ๋น์จ๋ก ๋ฐฐ๋ถ๋์ด ์๊ฐ(์ ๋ฌธ๊ฐ)์๊ฒ ๋ฐฐ๋ถ๋๋ค. |
ํผ๋ธ๋ฆฌ ๋ฒ์ธ ๋ฉค๋ฒ์ญ ์๋ด ํ์ด์ง https://publy.co/volume/start
-2019๋ 4์, ํฌ๋ผ์ฐ๋ ํ๋ฉ ์๋น์ค๋ฅผ ์์ ํ ์ข ๋ฃํ๊ณ ๊ตฌ๋ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋จ๊ฒจ ๋น์ฆ๋์ค ์ ์ฒด์ฑ์ ๋ช ํํ ํ๋ค. ํผ๋ธ๋ฆฌ์ BM์ ‘์ปค๋จธ์ค(commerce, ํ๋งค)’์์ ‘์ฝํ ์ธ ’๋ก, ‘์์ ’์์ ‘๊ตฌ๋ ’์ผ๋ก ๋ฐ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํฌ๋ผ์ฐ๋ ํ๋ฉ์ ์ธ๊ธฐ ์๋ ํ๋์ ์ฝํ ์ธ ๊ฐ ์ค์ํ๋ค๋ฉด, ์๋ธ์คํฌ๋ฆฝ์ ์ ๊ธฐ์กด ๊ณ ๊ฐ์ ์ฌ๊ฒฐ์ ์ ๋๊ฐ ์ค์ํ๋ค. ์ฆ, ์ฝํ ์ธ ์ ๋ํ ์ง์์ ์ธ '๊ฒฝํ'์ด ํต์ฌ์ด ๋๋ค.
2020๋ 7์ ํ์ฌ, ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ์ฃผ์ ์๋น์ค ์ด์ฉ์์ ํ๋ก์ธ์ค, ์์ต์์ ์ ๋ฆฌํ ํ
-ํผ๋ธ๋ฆฌ๊ฐ ๊ตฌ๋ ๋ชจ๋ธ๋ก ์ ํฅํ๋ฉฐ ๋ฉ์ธ์คํธ๋ฆผ ๋ง์ผ์ผ๋ก ๋์ด๊ฐ๊ธฐ ์ํด์๋, ์ผ๋ฆฌ์ด๋ตํฐ์ธต๊ณผ ์ผ๋ฆฌ๋งค์ ๋ฆฌํฐ(Early Majority) ์ฌ์ด์ ๋จ์ ์ ๋์ด์์ผ ํ๋ค. ํฌ๋ผ์ฐ๋ํ๋ฉ ๋ชจ๋ธ์ผ ๋์ ์ผ๋ฆฌ์ด๋ตํฐ๋ค๊ณผ ์ผ๋ฆฌ๋งค์ ๋ฆฌํฐ ๊ณ ๊ฐ ์ฌ์ด์๋ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค. ์ผ๋ฆฌ์ด๋ตํฐ๋ ๋ณดํต ์ฝํ ์ธ ์ ํธ๊ฐ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ํผ๋ธ๋ฆฌ ๊ฐ์ ์๋น์ค๊ฐ ์ธ์์ ์์ผ๋ฉด ์ข๊ฒ ๋ค๋ ๋ง์์ผ๋ก ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ฅผ ์์ํ์ง๋ง, ์ผ๋ฆฌ๋งค์ ๋ฆฌํฐ ๊ณ ๊ฐ์๊ฒ ์ฝํ ์ธ ๋ ๊ณง ์ํ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋์ ๋ธ ์ํ์ผ๋ก์์ ๊ฐ์น๊ฐ ์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ฉด ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ดํํ๋ค.
-ํํธ, ๋ ์๋ค์๊ฒ ๋ค์ํ ์ ๋ฌธ ์ง์์ ์ ๊ณตํ๊ธฐ ์ํด์, ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ ์ ๋ฌธ ์ง์์ ๊ฐ๊ณ ์์ง๋ง ์ด๋ฅผ ์ด๋ป๊ฒ ๊ธ๋ก ํํํด์ผ ํ ์ง, ์ด๋ค ๋งค์ฒด์ ์ด๋ฅผ ํผ๋ธ๋ฆฌ์ํด์ผ ํ ์ง ๋ชจ๋ฅด๋ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ํ ์ต์ ์ ์๋น์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค.
1. ๋น์ฆ๋์ค (ํผ๋ธ๋ฆฌ)์ ๋ชฉํ์ ์ ๋ต
-๊ตฌ๋ ๋ชจ๋ธ๋ก ์๋ก์ด ์ ์ ๋ฅผ ์ง์ ์ํค๊ณ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ง์กฑ์ํค๊ธฐ ์ํด, ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ ์ผ๋ฆฌ ๋งค์ ๋ฆฌํฐ๋ผ๋ ์๋ก์ด ๊ณ ๊ฐ์ธต์ ๋์ฆ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํด์ผํ๋ค. 2015๋ ์ด๊ธฐ ์ฌ๋ก๊ฑด ํค์๋ '์ง์ ์๋ณธ'์์ 2017๋ ์๋ '์ง์ ์ฆ๊ฑฐ์', ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 2018๋ ๋ถํฐ๋ '์ผํ๋ ์ฌ๋์ ์ํ ์ฝํ ์ธ '๋ก ์ฌ๋ก๊ฑด์ ๋ฐ๊พธ๋ฉฐ ๋ ๋์ ๋ฒ์์ ํ๊นํ ์ผ๋ก ํ์ฅ์์ผ๋๊ฐ๋ค.
+๊ตฌ๋ ๋ชจ๋ธ๋ก ์์ ํ ์ ํํ๋ฉด์, ํผ๋ธ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์ ์ผ๋ก ๋น์์ ๊ฒช์๋ ํผ๋๊ณผ ๊ทน๋ณต์ ์ฌ์ ์ ์ ๋ค์ฌ๋ค ๋ณผ ์ ์๋ ๊ธ์ ๋ฐ๊ฒฌํ๋ค. ํผ๋ธ๋ฆฌ์์ ์ผํ๋ ๋ถ์ด ๋จ๊ธด ํฌ์คํ ์ด๋ค. ์ด ๊ธ์์ ์ด๊ธฐ์ ํผ๋ธ๋ฆฌ๊ฐ ๊ตฌ๋ ๋ชจ๋ธ๋ก ์ ํํ๋ฉด์ ์ด๋ค ์ ๋ต์ ํํ์๊ณ , ๊ทธ๊ฒ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ด๋ค ์ด๋ ค์๋ค์ ์ง๋ฉดํ๋์ง๋ฅผ ๋ณด๋ฉด์, ์ดํ ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ํ๋ณด์ ๋น๊ตํด๋ณด๋ฉฐ ์ด๋ค์ ๊ฒฐ์ ๋ค์ ๋ํด ์ข ๋ ์ ์ดํดํ ์ ์์๋ค. (๊นจ์๋ก, ์ด ํฌ์คํ ์ ์ฝ์ผ๋ฉฐ ๋ฅ๋์ ์ด๊ณ ์ ๋ฅํ ์์ปค๋ก์์ ์ ํฐํ๋๋ ๋ฐฐ์ธ ์ ์์๋ค.)
-์ฒ์์๋ ํผ๋ธ๋ฆฌ ์์ฒด์ ์ผ๋ก ์ํ๋ ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ๋ง๋๋ ๊ฒ์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ค๋ฉด, ๊ณ ๊ฐ์ธต์ด ๋ฐ๋๋ฉด์ ๋ ์์ ์ง์์์ค์ด๋, ํ๊ณ ์๋ ์ผ, ์ด์์จ ํ๊ฒฝ ๋ฑ์ ๋ฐ๋ผ ์ฝํ ์ธ ๋ง์กฑ๋๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฌ๋ผ์ง๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ ์ฃผ๋ชฉํ๋ค. ๊ทธ๋์ ํจ์ฌ ๋ ์ธ๋ถํ๋ ๋ง์ดํฌ๋กํ๊ฒํ ์ผ๋ก ์ชผ๊ฐ์ ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ ์ ํ๋ค.
-๋ง์ดํฌ๋ก ํ๊นํ ์ด๋ผ ํ๋ฉด ๋ทํ๋ฆญ์ค์ฒ๋ผ ๊ฐ์ธ ๋ง์ถคํ ์ถ์ฒ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๊ฐํ๋ผ๋ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ผ๋ก ๊ฐ์ผํ๋ ๊ฒ์ ๋ง๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ํผ๋ธ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฐํํ๋ '์ง์ ์ฝํ ์ธ '์ '๋ทํ๋ฆญ์ค'๊ฐ ๋ฐํํ๋ '์ํฐํ ์ธ๋จผํธ ์ฝํ ์ธ '์๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค. ์ํฐํ ์ธ๋จผํธ ์ฝํ ์ธ ๋ ์ธ๊ฐ์ ๋ณดํธ์ ๊ฐ์ ์ ํธ์ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋งค์ค ํ๊นํ ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ํ์ง๋ง, ์ง์/์ ๋ณด ์ฝํ ์ธ ์์ฅ์ ์ฌ๋๋ง๋ค ์ง์ ์์ค๋ ๋ค๋ฅด๊ณ ๋ณธ์ธ์ด ์ฒํ ํ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ผ ์ฝํ ์ธ ์ดํด๋๊ฐ ์ฒ์ฐจ๋ง๋ณ๋ก ๋ฌ๋ผ์ง๊ณ , ์ดํด๋์ ๋ฐ๋ผ ๋ง์กฑ๋๋ ๋ฌ๋ผ์ง๋ค. ๊ทธ๋์ ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ์์ด์ ๋ง์ดํฌ๋กํ๊ฒํ ์ ์ฒซ๋จ์ถ๋ '๊ธฐํ'์ ์๋ค.
-ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ '๋ง์ดํฌ๋กํ๊ฒํ '์ ์ํด '๊ธฐํ ๋จ๊ณ'๋ถํฐ ์ด๋ป๊ฒ ๋ ๋ง์ดํฌ๋กํ๊ฒํ ์ ํ ์ ์์์ง๋ฅผ ๊ณ ๋ฏผํ๋ค. ์ฝํ ์ธ ์ ๋ง์ดํฌ๋ก ํ๊ฒํ ์ ์ํด, '๊ณ ๊ฐ์ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ? ๊ทธ๋ค์ ์ด๋ค ํ์ธ ํฌ์ธํธ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋๊ฐ? ๊ทธ์ ๋ํ ์ฐ๋ฆฌ์ ์๋ฃจ์ ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ?'๋ฅผ ํ์ ํด ๊ธฐํ๋จ๊ณ๋ถํฐ ์ฝํ ์ธ ์ ๋ น์ฌ๋ด์ผ ํ๋ค.
-๋์๊ฐ, '๊ธฐํ - ์ ์ - ์ ํต/์ถ์ฒ' ์ด๋ผ๋ ์ ๊ณผ์ ์์ ๋ง์ดํฌ๋กํ๊ฒํ ์ ํ๋ ์ ๋ต์ ์ธ์ ๋ค.
2. ํผ๋ธ๋ฆฌ๊ฐ ๋ชฉํ๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ ๋ฐฉ๋ฒ
-'์ฌ์ ์ ์๋ฆผ ์ ์ฒญ'
ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ ์๋ก์ด ์ปจํ
์ธ ๊ธฐํ์ ๋ค์ด๊ฐ๊ธฐ ์ ์, ๊ณ ๊ฐ๋ค์ ๋ฐ์์ ๋จผ์ ํ์ธํ ์ ์๋๋ก ์๋น์ค ๋ด์ '์ ๋ชฉ๊ณผ ๊ฐ๋จํ ์ปจํ
์ธ ๊ฐ์'๋ฅผ ๋์ '์ฌ์ ์ ์ผ๋ก ์๋ฆผ ์ ์ฒญ'์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๋๋ค. ๋ชฉํ์น๋ก ์ค์ ํ ๋ช
์๊ฐ ์๊ณ , ์์ปจ๋ '170๋ช
์ด ์ปจํ
์ธ ๋ฅผ ์ฝ๊ณ ์ถ๋ค'๋ผ๊ณ ์๋ฆผ์ ์ฒญ์ ํด์ผ ํด๋น ์ปจํ
์ธ ๊ฐ ๊ธฐํ์ ๋ค์ด๊ฐ๋ค. ๊ณ ๊ฐ๋ค์ ํ์ฌ๊น์ง ๋ช ๋ช
์ด ์๋ฆผ ์ ์ฒญ์ ํ๋์ง ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์ ์ ์๋ค. ์ด๋ ๋ง์ดํฌ๋กํ๊นํ
์ ํ๋ ๋๋ฌด ๋์นํ์ง ์๊ฒ, ์ผ์ ๊ท๋ชจ์ ์๋น์๊ฐ ๋ชจ์ด๋ ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํด์๋ค.
-'Growth Engine'
ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ '๊ณ ๊ฐ์ด ์ด๋ค ์ง์ ์ ๋ณด'๋ฅผ ์ํ๋์ง๋ฅผ ๋ ์ ํํ ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ์๊ธฐ ์ํด ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ชจ์ ๋ถ์ํ๋ ๊ธฐ์ ์ ์ค์ํ๊ฒ ์๊ฐํ๋ค. ํฌ๊ฒ Demographic ๋ฐ์ดํฐ, Psychographic ๋ฐ์ดํฐ, Behavioral ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ง์ดํฌ๋ก ํ๊ฒํ
์ ํด, ๊ณ ๊ฐ์ Retention์ ํ๋ณดํ๋ ๊ฒ์ ํต์ฌ์ผ๋ก ๋๊ณ ์๋ค.
ํผ๋ธ๋ฆฌ์์๋ '์ธ๊ฒ์ด์ง๋จผํธ(Engagement, ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ฐ์์ ์ด๋์ด๋ด๋ ๊ฒ)'๊ฐ ์ ์ผ ๋จผ์ , ๋ฆฌํ
์
(retention, ๊ณ ๊ฐ ์ ์ง)์ด ๋ค์์, ๊ทธ ํ์ ์ดํด์ง์
(Acquisition)'์ด ์ค๋ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค. ์ฆ, ๊ณ ๊ฐ์ด ์ผ๋ง๋ ์์ฃผ ๋ค์ด์ ์ด๋ ์ ๋ ์ฒด๋ฅํ๋ฉฐ, ๋ช ๊ฐ์ ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ๋ณด๋์ง๊ฐ ์ค์ํ๋ค. ์ธ๊ฒ์ด์ง๋จผํธ๊ฐ ๋์ ๊ณ ๊ฐ์ ๋ฆฌํ
์
์ด ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฆฌํ
์
์ ์ด๋ ์ ๋ ํฌ์ํ ํ์ ์ ๊ท ๊ณ ๊ฐ์ ์ ์นํ๋ ์ดํด์ง์
์ ํฌ์ํ๊ณ ์๋ค๋ ์๋ฏธ๋ค.
์ ์ด๋ฏธ์ง๋ ์ฝํ ์ธ ๋ก ์ ์ ๋๋ ๋ ์์ ์ ํ ํผ๋์ด๋ค. ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๊ฒฝ์ฌ์ง ๋นจ๊ฐ์ ์ง์ ๋ณด๋ค ์๋งํ ํ๋์ ์ง์ ์ ํํ๊ฐ ๋๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค๊ณ ํ๋ค. ๊ณ ๊ฐ์๊ฒ ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ฐ์์ ์ด๋์ด๋๋ค๋ Engagement๋ฅผ ์ธก์ ํ ์ ์๋ ์งํ๋ ๋ฌด์์ผ๊น? ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฑ ์๋น์ค์ ์ฌ์ฉ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ MAU(์๊ฐํ์ฑ ์ฌ์ฉ์), WAU(์ฃผ๊ฐ ํ์ฑ ์ฌ์ฉ์) ๋ฐ DAU(์ผ์ผ ํ์ฑ ์ฌ์ฉ์)๋ก ์ธก์ ํ๊ณ ์๋ค. ๋๋ถ๋ถ์ ๋ถ์ ์๋ฃจ์ ๋ค์ Active User(ํ์ฑ ์ฌ์ฉ์)์ ๋ํ ์์ฒด ๊ธฐ์ค์ด ์๊ณ , ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก๋ "์ธ์ " ์์ฑ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ถ์ํ๋ค. ํ์ง๋ง ๋ชจ๋ ์ธ์ ๊ธฐ์ค์ด ๋์ผํ์ง๋ ์๋ค. ์ด๋ค ์๋ฃจ์ ์์ ๋ 1์ด๋ง ์ฌ์ฉํด๋ Activer User๋ผ๊ณ ์ ์ํ์ง๋ง, ๊ตฌ๊ธ GA๋ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ต์ 30๋ถ ๋์ ์ฑ์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์์ด์ผ ์ธ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ์์ฑํ๊ณ Active ํ๋์ ๊ธฐ์ค์ด๋ผ๊ณ ํ๋จํ๋ค.
์ฑ ์ฌ์ฉ์๊ฐ(Session Duration)๋ ๊ณ ๋ ค๋๋๋ฐ, ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ฑ์ ์คํํ๊ณ ์ข ๋ฃํ ๋๊น์ง์ ์๊ฐ์ ๋งํ๋ค. ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ฑ์ ์ฐ์์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ ๋ ์ธ์ ์ฌ์ด์ ์๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์๋ฏธํ๋ ์ด์ฉ์ฃผ๊ธฐ(Usage Period)๋ ๊ณ ๋ ค๋๋ค. ํด๋น ์ฃผ๊ธฐ๊ฐ ์งง์์ง๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋น์ค์ ๊ฐ์น์ ํ์ง์ด ํฅ์๋๊ณ ์๋ค๋ ์งํ๋ก ์ฐ์ธ๋ค.
ํผ๋ธ๋ฆฌ๊ฐ ์ ํ Actice User์ ๋ํ ๊ธฐ์ค์ ์ด๋ค์ง ๊ถ๊ธํ๋ค.
๊ทธ์ธ์๋ ๋ค์ํ ์งํ๋ค์ด ์๋ค. ์๋์ ๊ธ์ ์ฐธ๊ณ ํ๋ค.
-https://brunch.co.kr/@nexdigm01/10
-์ ์ฑ์ ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ณด
์ง์/์ ๋ณด ์ฝํ ์ธ ์์๋ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ผ๋ก ๊ณ ๊ฐ์ด ๋๊ตฌ์ธ์ง ์๊ธฐ ์ด๋ ค์ ๋ง์ดํฌ๋ก ํ๊นํ ์ด ์ด๋ ต๋ค๋ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์์๋ค. ํผ๋ธ๋ฆฌ์๋ '์ํํธ์จ์ด ์์ง๋์ด์ ์ ํ ๋์์ด๋, ๊ทธ๋ก์ค ๋งค๋์ (growth manager)'๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ '์ ํํ'์ด ์๋๋ฐ, ์ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฟ ์๋๋ผ ์ ์ฑ์ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ฉฐ, ์ง์ ๊ณ ๊ฐ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์งํํ๊ธฐ๋ ํ๊ณ , ์ ๊ท ์๋น์ค๋ ํน์ ์ฝํ ์ธ ์ ๋ํ ๊ณ ๊ฐ ์กฐ์ฌ๋ ์์๋ก ๋น๋ฒํ๊ฒ ์งํํ๋ค.
๊ทธ ๋ฐ์๋ ์๋๋ ๋ฉค๋ฒ์ญ ๊ฐ์ ์ ์ด๋ฉ์ผ ์ฃผ์๋ง ์์งํ๋ ํํ์๋๋ฐ, ๊ณ ๊ฐ๋ค๋ก๋ถํฐ ํ๋กํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ฐ๋ ํ์์ผ๋ก ๋ฐ๋์๋ค. ์ด ์ ๋ณด์ ๋ฐ๋ผ ๊ณ ๊ฐ์ ํน์ฑ์ ํ์ ํ๊ณ , ๊ทธ ํน์ฑ์ ๋ง๋ ์ฝํ ์ธ ๋ฅผ ์ถ์ฒํ๋ค.
-ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ 3๊ฐ์ง ํ๊น ์ ํ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ๊ณ , ๊ฐ ํ๊น์ธต์ ํ๊ฐํ๋ ์งํ๋ฅผ ๋ฌ๋ฆฌํ๋ค.
์ต๊ทผ์๋ ํผ๋ธ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์ ์ผ๋ก ํ๊น ์ ํ์ ํฌ๊ฒ 3๊ฐ์ง๋ก ๊ตฌ๋ถํ๋ค๊ณ ํ๋ค.
1) ์ ๋ฌด์ ์ฃผ์ ๋ ํผ๋ฐ์ค๋ก ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ์ฌ๋
์ด๋ค์ ์ฐ์ ๋ถ์ผ๋ ์ฐ์ฐจ์ ์๊ด์์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์ ๋ต ๊ธฐํ, ๋ธ๋๋ฉ ๋ง์ผํ ๋ฑ์ ์ ๋ฌด๋ฅผ ๋ด๋นํ๋ค. ํน์ฑ์ ํธ๋ ๋๋ฅผ ์์์ผ ํ๊ณ ๋ํฅ์ ์ ํ์ ํด์ผ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ฅผ ๋ ํผ๋ฐ์ค์ ํํ๋ก ํ์ฉํ๊ณ ์๊ณ , ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ ์ด๋ค์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๊ณ ๊ฐ๊ตฐ์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ์๋ค.
2) 1-3๋ ์ฐจ ์ฃผ๋์ด ์ง์ฅ์ธ
๋๋ฒ์งธ์ ์ธ๋ฒ์งธ ๊ณ ๊ฐ๊ตฐ์ ์ฐ์ฐจ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ค. 1-3๋ ์ฐจ ์ฃผ๋์ด ์ง์ฅ์ธ์ด ์ฒซ์งธ๋ค.
3) 5-10๋ ์ฐจ ์๋์ด ์ง์ฅ์ธ
ํ์ ๋งค๋์ง๋จผํธํด์ผ ํ๋ ์๋์ด ์ง์ฅ์ธ, ์ฃผ๋ก 35-40์ธ์ ํ์ฅ ํน์ ๊ณผ์ฅ๊ธ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ๋ค.
ํผ๋ธ๋ฆฌ์์๋ ์ด ํ๊น์ธต์ ๋ฐ๋ผ, ๊ฐ ํ๊น๋ง๋ค ์ต์ ํ๋ ์ฝํ
์ธ ์ ์์ด ์๋ค๊ณ ๋ณธ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ฒซ๋ฒ์งธ ํ๊น์ธต์ ๋ค์ํ ๋ ํผ๋ฌ์ค๋ฅผ ํ์๋ก ํ๋ฏ๋ก ์ 20๊ฐ, ๋๋ฒ์งธ, 3๋ฒ์งธ ํ๊น์ธต์ ์ 5๊ฐ์ผ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ง์, ๋จ์ํ '๋ง์ด ์ฝ๋ ์ฝํ
์ธ , ์๋
๋ฅ ์ด ๋์ ์ฝํ
์ธ , ํ์ ์ด ๋์ ์ฝํ
์ธ ' ๋ฑ ๋ง์ผ๋ก ๊ฐ๋ณ ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์ข๋ค/๋์๋ค๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค.
์ฝํ
์ธ ๋ฐํ ์์ ๋ํ ๊ฐ๋
์ ๊ฐ ํ๊น์ธต์ ์ต์ ํ๋ ์๋์ ๋ง์ถฐ ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์์ฑํด์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๊ณ , ์ฝํ
์ธ ์ง์ ๋ํ ๊ฐ๋
์ '๋ค์ ๋ฌ ์ฌ๊ฒฐ์ ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋์ด ์์ด์ผ ํ๋ค'๋ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ๋ค. ๊ทธ๋์ ์๋น์ ์ธ๊ฒ์ด์ง๋จผํธ ์งํ๊ฐ ์ถฉ๋ถํ ๋์์ง, ๋ค์ ๋ฌ ์ฌ๊ฒฐ์ ์จ์ด ์ผ๋ง์ธ์ง ์ถ์ด๋ฅผ ๋ณด๊ณ ๊ด๋ฆฌํ๋ค.
์ด๊ฐ์ ๋ ธ๋ ฅ์ ์ฌ์ ๋ค๋ก, ํผ๋ธ๋ฆฌ๋ ํ์ฌ 6,000์ฌ๋ช ์ ์ ๊ธฐ ๊ตฌ๋ ์๋ฅผ ๋ณด์ ํ๊ณ 85% ์ด์์ ์ฌ๊ฒฐ์ ๋น์จ์ ๋ง๋ค์ด๋ด๊ณ ์๋ค. ์๋ ๊ธฐ์ค ๋์ 60์ต์์ด์์ ํฌ์๋ฅผ ์ ์นํ ์ํ๋ค. ๊ตญ๋ด์์๋ ์ ์ฌํ ์ง์ ์ฝํ ์ธ ๊ตฌ๋ ์๋น์ค๊ฐ ๋์ด๊ฐ๊ณ ์๋ ๋งํผ, ๋์ฑ ์ ๊ท๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ณดํ๊ณ ์ง์์ ์ธ ๋ฆฌํ ์ ์ ์ ์งํด๋๊ฐ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๊ฒ ๋ค.
์งง์ ์ฝ๋ฉํธ
ํด๋น ์๋น์ค์ ๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ ๋ต์ ์ดํดํ๋๊ฒ ์๋น์ค ๊ธฐํ์ ์์ด์ ์ ์ค์ํ์ง, ์ง์ ํด๋ณด๋ฉด์ ์ข ๋๋ ๊ฒ ๊ฐ๋ค. ๋ง๊ฒ ์งํํ ๊ฒ์ธ์ง ์ ๋ชจ๋ฅด๊ฒ ์ง๋ง, ํผ๋ธ๋ฆฌ ์์ฒด์ ์ผ๋ก ๋ฐํํ๋ ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ๋ํ ์ฌ๋ ์๋ ์ฝํ ์ธ ๋ค์ด ๋ง์์ ์ด ๊ณผ์ ์ด ์ข ๋ ์์ํ๋ ๊ฒ ๊ฐ๋ค. ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ์ง์ ๊ตฌ๋ ์๋น์ค๊ฐ ์ ํ๋ธ๋ ๋ทํ๋ฆฌ์ค, ์คํฌํฐํ์ด์ ๊ฐ์ ์ํฐํ ์ธ๋จผํธ ๊ตฌ๋ ์๋น์ค์ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ์ด๋ค ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋์ง๋ ์ดํดํ ์ ์์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ๋ณด๋ค ์์ ๋ชจ๋ ธํด๊ณผ ๊ฐ์ ํด์ธ ์ฝํ ์ธ ๊ตฌ๋ ์๋น์ค๋ค ์ฌ๋ก๋ค๋ ์ถ๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฆฌ์์นํ๋ฉด, ํผ๋ธ๋ฆฌ์ ์์ผ๋ก์ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ ๋ํ ์ดํด๋๋ฅผ ๋์ผ ์ ์์ ๊ฒ ๊ฐ๋ค. ์๊ฐ๋ณด๋ค ์๊ฐ์ด ์ฐธ ๋ง์ด ๊ฑธ๋ ธ๋ค. ๊ทธ์น๋ง ๋ด๊ฐ ์ข์ํ๊ณ ์ ์ฉํ๋ ์๋น์ค๋ฅผ ํํค์น๋ค๋ณด๋ ๋ชฐ๋๋ ์ฌ์ค๋ ์๊ฒ ๋์ด ์ข์๋ค. ๋, ํผ๋ธ๋ฆฌ๊ฐ ์์ผ๋ก ์ ์ฌํ ํ ์๋น์ค๋ค๊ณผ ์ด๋ค์์ผ๋ก ์ฐจ๋ณํ๋ฅผ ํด๋๊ฐ์ง๊ฐ ๋ ๊ถ๊ธํด์ก๋ค. ๋ค์ ํฌ์คํ ์์๋ ์ญ๊ธฐํ 2๋จ๊ณ: ํต์ฌ ๋ก์ง ๋ถ์์ ์๋ํด๋ณด๊ฒ ๋ค. ๋ง์ดํฌ๋กํ๊ฒํ ์ ์ํด ๊ธฐ์ ์ ์ผ๋ก ์ด๋ค ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ/์ ์ฑ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋์ง ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์ค์ ๊ฒ์ฆํด๋ณด๊ณ , ์๋น์ค ์ด์ฉ์์ ๋์ ๋ณ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๋ถ์ํด๋ณด๊ฒ ๋ค.
์ฐธ๊ณ ์๋ฃ
-"๋ฐ์ดํฐ๋ก ๋ง์ถคํ ๋์งํธ์ฝํ ์ธ ๋ง๋๋ 6์ฒ๋ช ์ด ์ง๊ฐ ์ด์ด", ๋งค์ผ๊ฒฝ์ ,
https://www.mk.co.kr/news/business/view/2019/05/293734/
-์ค๋ชฐ ํ๋ ์ด์ ๋ธ๋๋ publy,์๊ฐ๋์์ธ
http://mdesign.designhouse.co.kr/article/article_view/108/78353
-๋ฏธ๋์ด์ ๋ฏธ๋์ด9_ ํผ๋ธ๋ฆฌ; ํฌ๋ผ์ฐ๋ ํ๋ฉ์์ ๋ฉค๋ฒ์ญ๊น์ง, ๋ถ์ ๋๋ฆฌ์ฆ
https://www.bookjournalism.com/contents/4508/chapters/4635
-์ผํ๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ข์ ์ต๊ด, ํผ๋ธ๋ฆฌ(1), Publy
-์ฑ <์ฑ๊ณตํ๋ ์คํํธ์ ์ ์ํ 101๊ฐ์ง ๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ ์ด์ผ๊ธฐ>, ํ์ค๋ฏธ๋์ด
-AARRR ๋ชจ๋ธ์ ์กฐ๊ธ ๋ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ดํด์ ํ์ฉ
-https://brunch.co.kr/@thinkaboutlove/109
-https://brunch.co.kr/@nexdigm01/10